જોશી અનિલ રમાનાથ
(૨૮-૭-૧૯૪૦) : કવિ. જન્મ ગોંડલમાં. પ્રાથમિક-માધ્યમિક શિક્ષણ ગોંડલ અને મોરબીમાં. ૧૯૬૪ માં એચ.કે.આર્ટસ કૉલેજ, અમદાવાદથી ગુજરાતી, સંસ્કૃત વિષયો સાથે બી.એ. ૧૯૬૨-૧૯૬૯ દરમિયાન
હિંમતનગર, અમરેલીમાં શિક્ષક. ૧૯૭૧ થી ૧૯૭૬ સુધી ‘કૉમર્સ’ના તંત્રી વાડીલાલ ડગલીના પી.એ. ૧૯૭૬-૭૭ માં પરિચય ટ્રસ્ટમાં સહસંપાદક. ૧૯૭૭થી આજ સુધી મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં લેંગ્વેજ ડેવલપમેન્ટ પ્રોજેક્ટમાં
ગુજરાતી ભાષાના મુખ્ય સલાહકાર.
-ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા
ગીતની બાબતમાં આધુનિક કવિતાનો પહેલો સૂર આ કવિની રચનાઓમાં પ્રગટ્યો છે. ચાલી આવેલા ગીતસ્વરૂપને દ્રઢતર્કમાંથી મુક્ત કરી સંદર્ભો અને સાહચર્યો પર, વાતાવરણના મિજાજ પર તેમ જ અસંબદ્ધ શબ્દભાવજૂથો પર તરતું
કરવાનો પ્રયત્ન આથી જ એમના ‘કદાચ’ (૧૯૭૦) કાવ્યસંગ્રહમાં દેખાય છે. ઉપરાંત એમાં ગઝલ અને છાંદસ-અછાંદસ રચનાઓ પણ છે. ‘બરફના પંખી’ (૧૯૮૧) કાવ્યસંગ્રહમાં પણ ગીતની આવી વિશિષ્ટ તરેહો સાથે અનેક અછાંદસ
કાવ્યરચનાઓ છે. ‘સ્ટેચ્યૂ’(૧૯૮૮) એમનો, કાવ્યની નજીક સરતા ‘બોલપેન’, ‘બારીને પડદાનું કફન’, ‘કાગડો ધોળા દિવસનું અંધારું છે’ જેવાં અંગતનિબંધોનો સંગ્રહ છે; તો ‘પવનની વ્યાસપીઠે’ (૧૯૮૮) એમનો લલિતનિબંધોનો સંગ્રહ છે.
-ચંદ્રકાન્ત ટોપીવાળા
બરફનાં પંખીઃ ‘અમે બરફનાં પંખી રે ભાઈ ટહુકે ટહુકે પીગળ્યાં’ જેવી પંક્તિઓમાં વૈયક્તિક સંવેદન નિરૂપતું અનિલ જોશીનું જાણીતું આધુનિક ગીત.